Bánh trung thu không phải để… ăn!

TS Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội: “Phú quý sinh lễ nghĩa”

Có những loại bánh kẹo người ta dùng quanh năm nhưng bánh trung thu thì mỗi năm chỉ có một lần, cũng như Tết Nguyên đán có bánh chưng. Thực chất, loại bánh này dành cho trẻ em bởi trên bánh mang nhiều hình thù các con thú ngộ nghĩnh. Đến Tết Trung thu, người ta lại mang bánh ra cho trẻ con phá cỗ, trông trăng, kèm vào nhiều hoạt động khác như rước đèn ông sao, múa sư tử... Đó là một đặc thù văn hóa đẹp có từ lâu đời. Tuy nhiên bây giờ điều kiện kinh tế tốt lên, nên đến hẹn lại lên người ta đổ xô đi mua bánh, phú quý tất sinh lễ nghĩa, có người mua cặp bánh những vài trăm đến cả triệu đồng để biếu tặng nhau. Việc làm bánh, mua bánh đón trung thu là việc phù hợp với văn hóa không có gì đáng phê phán cả nhưng tôi cảm thấy rằng, việc biếu tặng bánh trung thu hiện nay đang nặng về vật chất và nhẹ về văn hóa, xa rời với ý nghĩa cao đẹp ban đầu của nó. Điều này cũng khiến cho con trẻ, đến Trung thu chỉ biết đến bánh chứ không biết đến nhiều hoạt động khác có ý nghĩa về văn hóa, giáo dục nữa. Tôi cho đó là điều không tốt mà bản thân mỗi chúng ta phải suy nghĩ và nên điều chỉnh hành động của mình.

Thái Sơn (ghi)

Nhà văn Băng Sơn: Nhìn vào cách họ biếu tặng nhau

Chiếc bánh trung thu rõ ràng có giá trị văn hóa rất lớn đối với người Việt Nam. Thế hệ chúng tôi ngày xưa, con rể không thể không biếu bố vợ; học trò không thể không biếu thầy giáo... chiếc bánh nướng bánh dẻo, dĩ nhiên chiếc bánh thời đó giá trị chỉ vài đồng bạc nhưng cả người đi tặng và người được nhận quà vẫn thấy ấm áp vô cùng.

Khi xã hội phát triển, đời sống kinh tế của người dân khấm khá lên thì việc người ta mua những chiếc bánh đắt tiền để biếu tặng nhau xét về góc độ xã hội là điều đáng mừng. Vấn đề là ở cái “tâm” của người đi biếu, giá trị quà biếu dù lớn, dù nhỏ hãy gác sang một bên để nhìn về cách họ biếu tặng nhau. Dù mối quan hệ giữa người biếu và người nhận thế nào, tôi cũng muốn nhìn ở khía cạnh văn hóa tốt đẹp trong hành động này nhân ngày lễ cổ truyền của dân tộc. Nhưng tôi sẽ cảm thấy rất buồn nếu người ta mượn chiếc bánh trung thu ấy để làm “vỏ bọc” cho một món quà khác mà giá trị tính bằng USD hoặc hơn thế nữa. Điều đó làm méo mó giá trị truyền thống của ngày tết dân tộc.

TS Khuất Thu Hồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển xã hội: Người ta cần cái cớ

Xã hội càng phát triển thì người ta càng có nhiều cách để duy trì, củng cố các mối quan hệ của mình. Ngày trước, vào dịp Trung thu, chiếc bánh nướng, bánh dẻo thường chỉ được biếu tặng trong phạm vi gia đình, dành cho người già và trẻ nhỏ, chứ không phải biếu tặng tràn lan như hiện nay.

Thực chất, ngày nay nhiều người rất cần cái cớ để thể hiện “tấm tình” của mình với một nhân vật quan trọng nào đó. Thế nên thay vì bánh trung thu đơn thuần hay chỉ kèm theo vài quả hồng, gói trà ngon, thì nay người ta kèm vào đó chai rượu đắt tiền hoặc bất cứ thứ gì có giá trị. Bánh trung thu có còn là món quà thơm thảo nữa không hay là một cơ hội để người ta gửi vào đó những toan tính, vụ lợi?

Dù không hề khó để trả lời câu hỏi này nhưng tôi cho rằng không thể và không nên có một động thái nào mang tính chất cấm đoán. Vấn đề mấu chốt vẫn phải chờ đợi đến khi xã hội phát triển, khi các cơ quan, doanh nghiệp vận hành thực sự chuyên nghiệp, nhân viên làm việc bằng đúng năng lực của mình, không phải lo làm “vừa lòng” cấp trên, không còn phải đi “cửa sau” để đạt được mục đích của mình... thì mới có thể loại trừ được những câu chuyện như đã nói ở trên.

Tuệ Nguyễn (ghi)