“Chuyện lớn" bắt đầu từ một bức thư nhỏ
Khi chúng tôi đến Salt Lake City vào chiều tối cuối tháng 8, thành phố tỉnh lẻ đã gần như ngủ yên. Khu down town của thành phố hơn 700.000 dân này khá yên tĩnh. Cộng đồng người Việt ở đây chỉ là một thiểu số nhỏ nhoi, chưa tới 1% dân số (dù đi đến đâu, kể cả nơi chỉ có lác đác người Việt thì khi hỏi, họ thường nói là có khoảng vài chục ngàn - dù chẳng hề có một thống kê nào cả).
Và câu chuyện về vụ án "hôn nhân giả" đang gây sự chú ý cho tất cả người gốc Việt tại đây.
Một ngày bình thường năm 2004, bỗng dưng thượng nghị sĩ bang Utah, ông Orrin Hatch nhận được một lá thư của một cử tri. Nội dung bức thư không được công bố nhưng các cơ quan an ninh và tư pháp Mỹ bắt đầu nhập cuộc, âm thầm tiến hành theo dõi, điều tra trong 18 tháng qua chiến dịch mang tên Operation Morning Glory và ngày 7/8/2006, họ bắt giữ 21 nhân vật trong số 24 người bị truy tố trong đường dây này (còn 3 người đang lẩn trốn - mà theo cảnh sát là có thể đang ở VN). Theo danh sách công bố, chỉ có 2 người là "Mỹ hoàn toàn", còn lại là người Mỹ gốc Việt. Đặc biệt, 5 người chủ mưu - đều là người Mỹ gốc Việt, trong độ tuổi từ 33 đến 45 - hầu hết đã tốt nghiệp đại học ở Mỹ.
Họ bị cáo buộc các tội danh như tổ chức đám cưới giả, đưa người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ, giả mạo chứng thư... mà mức án có thể lên đến 32 năm cho một người. 21 người này lập tức bị đưa vào nhà giam của Salt Lake City và không được quyền nộp tiền để được hưởng quyền tại ngoại hầu tra. Di dân dạng fiance (hôn thê, hôn phu) là con đường nhập cư vào Mỹ an toàn, dễ dàng và nhanh chóng. An toàn vì được đi đến nước Mỹ bằng máy bay, đi chính thức, công khai. Dễ dàng vì chỉ cần có tiền là coi như xong. Và đặc biệt là nhanh chóng, vì chỉ cần 3 năm sau là đã có thể nhập quốc tịch Mỹ. Điều kiện "dễ dàng" như thế nên đã hình thành nhiều đường dây đưa người vào nước Mỹ theo con đường "hôn nhân giả tạo".
Hôn nhân hay phạm pháp?
Khi ăn sáng tại một tiệm phở ở Redwood Road, chúng tôi hỏi một người khách tên Tiến. Anh Tiến cũng chỉ biết một cách đại khái là có sự việc như thế xảy ra với rất nhiều lời đồn đoán trong cộng đồng người Việt kiểu "coi chừng cảnh sát soát xe, ai tóc đen mũi tẹt đều bị xét giấy chứng nhận hôn nhân" hết sức sai lầm, theo kiểu chẳng biết luật lệ gì hết. Còn theo báo địa phương, tờ Salt Lake Tribune thì đường dây này từng tuyển mộ từ 80 đến 100 người tại tiểu bang Utah, phần lớn là người gốc Việt. Những người này được "thanh toán" tiền công từ 500 đến 10.000 USD tùy theo đối tượng, được đi du hý về VN một chuyến hoặc đi chơi trên đất Mỹ, sẽ được "cặp" với những người được đường dây "tuyển mộ" tại VN.
Mỗi người muốn nhập cư Mỹ phải chi khoảng 30.000 USD để kết hôn với một công dân của Utah. Đặc biệt, có người chỉ trả một phần khoản tiền này thôi, số còn lại cam kết trả khi qua Mỹ đi "cày". Với những người này, họ chỉ cần ráng "cày" một năm và đừng ăn xài theo "kiểu Mỹ" thì dễ dàng thanh toán công nợ. Hơn nữa, đường dây còn nắm đằng cán khi họ dọa sẽ báo cho cảnh sát biết để trục xuất về VN. Bởi thế sẽ không thấy lạ khi có thêm nhiều tiệm nail mọc lên ở Salt Lake City mà số nam thanh niên hành nghề "sắc đẹp" này chẳng hề ít hơn con số nữ.
Trả lời nhân viên điều tra, những người trong đường dây này đã thuyết phục những người được "tuyển mộ" rằng, các cuộc hôn nhân như thế là hợp pháp và lại giúp đỡ cho những người "có hoàn cảnh khó khăn ở Việt Nam". Nhân viên điều tra đã xem xét rất nhiều yếu tố, chẳng hạn như là "các cặp" đó có thật sự chung sống với nhau ở Utah hay không, có cùng trả bill điện thoại, tiền nhà..., đặc biệt là có con chung với nhau hay không? Tuy nhiên, những công việc này khó phát hiện được điều gì mới mẻ, bởi chính những người tổ chức đã rất rành để chuẩn bị đối phó rồi.
Theo các cơ quan an ninh Hoa Kỳ, những kế hoạch đưa người vào Mỹ bằng con đường hôn nhân giả mạo như trường hợp ở Utah đã đe dọa đến nền an ninh Hoa Kỳ bởi vì có thể những người trong các đường dây như thế đâu biết được mục đích thực sự của những người muốn nhập cư vào nước Mỹ bằng con đường an toàn này. Trước đây thì sự việc không đến nỗi nghiêm trọng lắm, nhưng kể từ sau vụ khủng bố 11.9.2001 thì cơ quan an ninh lo ngại các tổ chức khủng bố quốc tế cũng có thể gài người vào Mỹ bằng con đường hôn nhân bất hợp pháp như thế. Diễn biến này dẫn đến việc chính quyền liên bang có thể xem xét đến việc điều chỉnh các chính sách liên quan đến thủ tục cùng tiêu chuẩn nhập cảnh vào Hoa Kỳ.
Lê Đình Bì
Bình luận (0)