Vậy những yếu tố gì đã làm cho giá tiêu dùng mấy tháng qua tăng chậm lại và tháng 10 này giảm xuống?
Yếu tố đầu tiên phải kể đến là những giải pháp kiềm chế lạm phát thực hiện từ đầu năm đã phát huy tác dụng. Trong các giải pháp trên, phát huy mạnh nhất là giải pháp thắt chặt tiền tệ - giải pháp được thực hiện sớm nhất, quyết liệt nhất, với nhiều động thái và liên tục nhất.
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là một công cụ quan trọng của chính sách tiền tệ đã hai lần được tăng lên (từ 5% lên 10% và từ 10% lên 11%); đây là tỷ lệ thuộc loại cao, có chăng chỉ thấp thua tỷ lệ 16% của Trung Quốc sau hàng chục lần liên tục tăng và gần đây đã hai lần được giảm xuống còn 14%.
Lãi suất cơ bản - công cụ điều hành cơ bản trong cơ chế thị trường, là cái huyệt cơ bản, thể hiện chức năng quản lý nhà nước đối với tiền tệ tín dụng và cũng ít mang tính chất hành chính nhất so với các biện pháp khác, có tác động kép trong việc lựa chọn mục tiêu ưu tiên giữa tăng trưởng và lạm phát - cũng đã hai lần được tăng lên (từ 8,2% lên 12% và từ 12% lên 14%); gần đây được hạ xuống (còn 13%) để tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay, chia sẻ khó khăn đối với doanh nghiệp.
Tiếp tục khống chế tỷ lệ cho vay đầu tư chứng khoán theo hướng thắt chặt hơn. Một biện pháp khác là phát hành tín phiếu bắt buộc Ngân hàng Nhà nước lên tới 20.300 tỉ đồng. Đây cũng là một biện pháp mạnh để "giam" bớt tiền lại, giảm áp lực lạm phát.
Một số biện pháp điều hành tỷ giá đã được đưa ra… Kết quả là tốc độ tăng tổng phương tiện thanh toán, tốc độ tăng dư nợ tín dụng thấp hơn nhiều so với năm trước; tỷ giá ổn định trở lại; cán cân thanh toán tổng thể được cải thiện, dự trữ ngoại hối tăng, làm tăng tính thanh khoản của quốc gia; và quan trọng hơn là làm tăng lòng tin của các nhà đầu tư cũng như người dân vào hệ thống ngân hàng, vào đồng nội tệ.
Yếu tố thứ hai là tăng trưởng kinh tế tuy thấp hơn cùng kỳ các năm trước, nhưng vẫn thuộc loại cao. Các nhóm ngành công nghiệp - xây dựng và dịch vụ tăng cao hơn tốc độ chung; đặc biệt, nhóm ngành nông, lâm nghiệp - thủy sản tăng cao hơn cùng kỳ năm trước, nhất là sản xuất lương thực được mùa lớn nhất từ trước tới nay, sản lượng thóc cũng tăng kỷ lục, trong khi xuất khẩu gạo giảm so với cùng kỳ, nhập khẩu thực phẩm tăng do thuế suất giảm. Đây cũng là hai vấn đề mà các nhà hoạch định chính sách vĩ mô và các nhà quản lý điều hành cần quan tâm trong thời gian tới.
Yếu tố thứ ba là tiêu thụ trong nước không những không còn tăng cao như trước đây, mà nhịp độ đã giảm xuống, thậm chí có loại, có tháng còn bị sút giảm. Vốn đầu tư trong nước tăng chậm lại, thậm chí tỷ lệ so với GDP còn giảm so với năm trước. Tiêu dùng tăng thấp hơn nhiều so với các năm trước, thậm chí có loại, có tháng tốc độ tăng đã mang dấu âm. Giá trị một số loại nguyên nhiên vật liệu nhập khẩu phải tái xuất trong mấy tháng gần đây đã lên đến trên 1,7 tỉ USD.
Yếu tố thứ tư là giá cả thế giới, nếu trong nửa đầu năm tăng mạnh so với cùng kỳ, thì những tháng gần đây lại giảm mạnh so với đầu năm và đang có xu hướng giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước. Giá thế giới giảm, cùng với xuất khẩu gặp khó khăn về lượng, về thị trường, không những làm cho giá trong nước giảm theo, mà còn tạo ra tâm lý của người sản xuất và tiêu dùng chờ giảm nữa mới mua hàng.
Từ diễn biến tốc độ tăng giá tiêu dùng trong những tháng gần đây, từ các yếu tố trong nước (Ngân hàng Nhà nước hạ lãi suất cơ bản từ 14% xuống 13%, tăng lãi suất dự trữ bắt buộc gấp đôi từ 5% lên 10%, "thả" số tiền mua tín phiếu bắt buộc Ngân hàng Nhà nước,…) và sự giảm giá trên thị trường thế giới, có thể dự đoán giá tiêu dùng trong những tháng tới sẽ tăng thấp hơn tốc độ tăng của cùng kỳ năm trước.
Ngọc Minh
Bình luận (0)