Học cách làm ASIAD kiểu Hàn

Một góc làng vận động viên ở Incheon - Ảnh: Ngô Nguyễn

Con số 2 tỉ USD chẳng là gì so với mức 32 tỉ USD mà Trung Quốc đã chi để tổ chức ASIAD 16 tại thành phố Quảng Châu (tỉnh Quảng Đông) hồi năm 2010, hay so với 51 tỉ USD của Thế vận hội mùa đông Sochi tại Nga diễn ra trong năm 2014.

Bất ngờ nhất là việc Incheon đã chẳng ngại “mất mặt” khi thuyết phục Hội đồng Olympic châu Á đồng ý rằng ban tổ chức chỉ đài thọ chi phí ăn ở, đi lại trong thời gian đại hội cho khoảng 2.000 vận động viên và quan chức. Gần 13.000 người còn lại phải tự túc. Điều này chưa có tiền lệ trong lịch sử ASIAD.

Incheon cũng chỉ xây dựng 23 công trình mới, dù có đến 49 địa điểm được chọn làm nơi diễn ra tranh tài. Các địa điểm còn lại là những công trình có sẵn ở địa phương được cải tạo cho phù hợp. Kế hoạch sử dụng những công trình xây mới sau khi kết thúc đại hội cũng được tính toán hợp lý. Nếu như làng vận động viên, làng báo chí sẽ trở thành những khu chung cư sau khi ASIAD 17 kết thúc, thì các địa điểm thi đấu cũng được cải tạo công năng để phục vụ cho phát triển thể thao chuyên nghiệp hoặc thể thao phong trào của địa phương. Riêng sân vận động chính Incheon, nơi diễn ra lễ khai mạc và lễ bế mạc, sau ASIAD một nửa phía tây được tháo bỏ hoàn toàn để chuyển thành khu công viên có đồi mang tên People’s Park.

Ở làng vận động viên, chỉ có khu nhà ở được xây dựng kiên cố. Các khu vực khác như nhà ăn, khu giặt ủi... được thiết kế dã chiến để có thể dỡ ra sau khi đại hội kết thúc. Nhà ăn được bố trí trong một ngôi nhà tạm - như một căn lều khổng lồ, nhưng vẫn đầy đủ tiện ích để phục vụ cùng lúc 3.500 người với thực đơn khoảng 550 món...

Đặc biệt, nhiều công ty, hội đoàn đã góp công sức vào việc tổ chức ASIAD. Hiệp hội Bắn cung, với tiềm lực tài chính mạnh, đã tham gia nâng cấp sân bắn cung Gyeyang. Hay tỉnh Ganghwa đóng góp xây dựng đường đua xe địa hình. Nhờ thế, Ganghwa giờ đây đồng nghĩa với đua xe địa hình, chứ không đơn thuần là vùng nổi tiếng về sâm và khoai lang.

Tuy đã mất quyền đăng cai trong 4 năm tới nhưng không có nghĩa Việt Nam chẳng còn cơ hội quay lại với việc đăng cai ASIAD nếu ngành thể thao học hỏi những kinh nghiệm từ Incheon. Trước hết cần hạn chế xây mới những công trình có hiệu quả sử dụng thấp, mà chỉ nên tận dụng tối đa các công trình sẵn có nâng cấp cho phù hợp.

Về làng vận động viên, cần phối hợp với các dự án quốc gia về dân sinh của chính phủ hoặc tận dụng sự liên doanh liên kết với các công ty bất động sản khai thác các khu chung cư cùng những hoạt động tiện ích để phục vụ cho đại hội. Hoặc việc đăng cai cần tính toán những môn phù hợp, không nhất thiết phải xây mới nhiều sân mà Việt Nam không phát triển, như trường hợp sân xe đạp lòng chảo là không hợp lý dù là liên doanh.

Vướng mắc lớn nhất và cũng bội chi nhiều nhất là chi cho xây dựng cơ bản. Nhưng rõ ràng có thể giảm thiểu con số này bằng cách tận dụng và khai thác hết công suất của các công trình sẵn có, thiết lập những công trình dã chiến và huy động nguồn lực xã hội.