Học giả Giản Chi ngừng "giấc quan hà" ở tuổi 102

25/10/2005 23:05 GMT+7

Học giả Giản Chi (Nguyễn Hữu Văn) đã qua đời lúc 14h55 chiều 22/10/2005 tại tư gia số 171/3 lô H, chung cư Tái Thiết (đường Hoàng Diệu), quận 4, TP.HCM, hưởng thọ 102 tuổi. Cách đây hơn 10 ngày cụ không muốn ăn, chỉ uống sữa, bảo hơi mệt và đến chiều 22/10, cụ lặng lẽ vào cõi vĩnh hằng khi ngoài trời đang mưa.

Cụ Giản Chi sinh năm Giáp Thìn 1904 tại làng Cót (Hạ Yên Quyết), huyện Từ Liêm, Hà Nội, theo Nho học từ nhỏ, 14 tuổi đỗ khóa sinh; học trường Bưởi. Ra trường, cụ làm ngành bưu điện, sau do tính tình thẳng thắn, cấp trên không ưa nên đổi cụ lên miền núi. Khi Cách mạng Tháng Tám 1945 bùng nổ, cụ đem ruộng đất hiến cho cách mạng và ủng hộ tài vật cho kháng chiến. Cụ đem gia đình tản cư lên miền thượng du, đến vùng Hoàng Lưu, sông Vàng, ngụ tại Thanh Oai. Đến tuổi tứ tuần, cụ viết: "Dòng đời khôn đổi làm sông rượu - Bừng giấc quan hà lại muốn say".  Giản Chi làm thơ nhưng ít người biết vì cụ không in thành tập. Đến gần 90 tuổi (1993), cụ mới đưa Nhà xuất bản Văn Hóa ấn hành Tấc lòng, gồm những bài sáng tác trong chặng đời phiêu dạt Bắc-Nam. Cụ từng nói: "Duyên làm thơ của tôi bắt nguồn từ cảnh đẹp trên đường Cổ Ngư hồi còn đi học (ở Hà Nội). Nó đeo đuổi tôi mãi đến lúc đầu đã bạc vẫn vương vấn mấy câu: Gió đông mơ dáng hoa đào - trà Phương Bối đậm nhớ Sao Trên Rừng (...). Đó là chuyện thơ chuyện mộng còn chuyện trong đời, tôi luôn luôn tự nhắc đến 2 chữ: Trung và Thứ. (Trung với người như hứa gì thì phải thực hiện, với mình thì nghĩ gì thì phải làm đúng như vậy - Thứ là biết tha thứ lỗi người khác)". Bạn tương tri của cụ là học giả Nguyễn Hiến Lê nhận xét: "Ông Giản Chi là một nghệ sĩ (...) tính tình hào hoa phong nhã, thích hoa, rượu, nhạc. Thơ ông có giọng lãng mạn của thời đó, nhưng không sướt mướt mà hào hùng". Khoảng 10 năm trước, cụ nói với Thanh Niên: "Giờ này, tôi thấm thía mấy chữ "vạn pháp giai không". Nhờ thế, tuổi già của tôi thanh thản, nhẹ nhàng, không nghĩ ngợi về chuyện được thua, còn mất” (Thanh Niên 11/2/1996).

Tác phẩm của Giản Chi: 1. Cô độc - dịch truyện Lỗ Tấn (1954).  2. Cái đêm hôm ấy - (dịch Somerset Maugham). 3. Lỗ Tấn tuyển tập (1987). 4. Tấc lòng (thơ 1993). 5. Vương Ma Cật họa sư thi Phật (viết về Vương Duy). Cụ soạn chung với Nguyễn Hiến Lê các tập: 1. Đại cương triết học Trung Quốc (hai quyển thượng và hạ, Cảo Thơm xuất bản lần đầu, 1.702 trang, Sài Gòn 1965) 2. Sử ký Tư Mã Thiên (Sài Gòn 1972). 3. Chiến quốc sách (Sài Gòn 1967). 4. Tuân Tử. 5. Hàn Phi Tử. Cụ là thầy dạy môn Triết (Đông phương) tại Đại học Văn khoa Sài Gòn và Huế nhiều năm, là bậc trí giả có uy tín tại Việt Nam.

Hiện linh cữu cụ quàn tại Nhà tang lễ TP.HCM số 25 đường Lê Quý Đôn, phường 7, quận 3. Lễ viếng bắt đầu lúc 7h sáng ngày 26/10. Lễ động quan cử hành lúc 7h ngày 28/10/2005, nhằm 26.9 Ất Dậu, hỏa thiêu tại Bình Hưng Hòa. Nghìn thu vĩnh biệt!

Giao Hưởng

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.