Trả giá độc quyền

Lý do mà PVN đưa ra là Tổng công ty xăng dầu VN (Petrolimex) đã không mua hết lượng xăng dầu mà NMLD Dung Quất sản xuất. Còn Petrolimex thì "phản pháo" lại là, cơ quan chủ quản NMLD Dung Quất đã không cập nhật để báo cáo chính xác về tình hình sản xuất của nhà máy nên họ không chủ động được chuyện nhập xăng dầu và đã có kế hoạch nhập 70% lượng xăng dầu của năm.

Thế nhưng, còn một chuyện "tế nhị" khác mà cả hai bên không muốn đề cập kỹ hơn. Đó là toàn bộ sản phẩm của NMLD Dung Quất đã được PV Oil - một đứa con khác của PVN - bao tiêu trọn gói. Nếu Petrolimex muốn mua xăng dầu của NMLD Dung Quất thì đều phải qua "cửa ải" PV Oil với những chi phí hoa hồng không bình đẳng như mua của các đối tác khác. Có lẽ đây là lý do chính dẫn đến sự cố tồn đọng hàng triệu tấn sản phẩm trên đây chứ không phải tình hình chung về tiêu thụ xăng dầu chậm hơn mọi năm như lãnh đạo Công ty lọc hóa dầu Bình Sơn đã phân bua hoặc nhà máy chạy 100% công suất mà không thông báo để các đơn vị nhập xăng dầu có kế hoạch điều chỉnh như lãnh đạo Petrolimex đã trần tình.

Bộ Công thương đã gỡ bí cho việc tồn kho này bằng một chỉ thị yếu ớt: Yêu cầu PVN cho phép Petrolimex mua xăng dầu của NMLD Dung Quất mà không phải qua khâu trung gian là PV Oil. Điều này cũng có nghĩa là, PVN buộc phải làm một việc chẳng đặng đừng là tước đi vây cánh độc quyền của PV Oil để "cứu" NMLD Dung Quất khỏi rơi vào cái thế phải hạ công suất hoạt động nếu không muốn xăng dầu tồn ứ thêm. Tước đi độc quyền của PV Oil trong việc mua xăng dầu của NMLD Dung Quất là đồng nghĩa với việc xem Petrolimex như một đối tác bình đẳng khác, điều đó sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của PV Oil. Tuy nhiên, có lẽ hơn ai hết, PVN đã thấm thía với việc phải trả giá cho chuyện độc quyền này.

Nhưng có lẽ, PV Oil không phải là trường hợp ngoại lệ của tình trạng độc quyền trong ngành dầu khí. Từ chuyện đấu thầu xây dựng các công trình do PVN làm chủ đầu tư đến việc cung cấp dầu thô, thậm chí ngay cả việc "phục vụ" ăn uống cho công nhân NMLD Dung Quất, tất cả đều được khép kín trong vỏ bọc của PVN mà không một ai thuộc diện "ngoại đạo" của tập đoàn có thể chen vào. Chỉ khi nào phải trả giá cho việc độc quyền như vụ xăng dầu tồn đọng vừa rồi thì họ mới bắt đầu "hé cửa" cho một đối tác khác "ghé chân" mà thôi.

Trà Sơn