Hươu đang chờ vẽ đường

Hai hồi chuông cảnh báo

Trước hết là Hoa hồng giấu trong cặp sách của NXB Kim Đồng. Đây là hiện tượng gây chấn động dư luận tại Trung Quốc. Nội dung sách là cuộc đối thoại giữa hai tác giả với 13 học sinh trung học từng nếm "trái cấm" với những lời bộc bạch cởi mở từ khi các em có ý thức giới tính đến lúc có quan hệ tình dục. Sở dĩ quyển sách này gây sững sờ cho độc giả là vì phân nửa các em trong sách là học sinh ưu tú tại các trường điểm! Tuy quyển sách này không cung cấp những kiến thức về giới tính theo kiểu giáo khoa nhưng thông qua thực tiễn sống động với những tâm tình rất thực của các em, không ít bậc cha mẹ đã phải giật mình và độc giả vị thành niên cũng rút được kinh nghiệm từ chuyện của người đồng trang lứa với mình.

Nối tiếp Hoa hồng giấu trong cặp sách là Nhật ký Nancy của NXB Trẻ. Những dòng chữ ngập nước mắt của Nancy là lời cảnh tỉnh bất kỳ ai đọc qua quyển sách này: "Em tưởng đã tìm thấy tình yêu... Nhưng không ngờ... lại gặp cái chết vì căn bệnh thế kỷ...". Nancy trong trắng ngây thơ, cha mẹ ly dị, em sống với mẹ nhưng mẹ lại bận rộn với công việc nên chưa kịp dạy em về giới tính, khiến em nhận lầm cảm xúc nông nổi là tình yêu và đã phải trả giá quá đắt bằng chính sinh mệnh của mình khi từ giã cuộc đời ở tuổi 16. Nhật ký Nancy cũng không đưa ra những chỉ dẫn khoa học cụ thể về quan hệ giới tính nhưng nó đáng quý ở chỗ đã gióng lên hồi chuông bi thiết nhắc nhở tất cả các bậc cha mẹ, anh chị quan tâm nhiều hơn đến con em mình. Và, nó cũng là lời nhắc nhở với các độc giả vị thành niên, để các em suy nghĩ nhiều hơn khi quyết định tiến tới việc thực hiện hành vi tình dục.

Rất nhiều bạn trẻ đi tìm sách về giới tính để đọc (ảnh: V.N)

Ý kiến Ảnh: V.N Đạo diễn Ái Như (ảnh): "Trong quá trình tìm chất liệu cho vở kịch Cám ơn mình đã yêu em, tôi có đến khoa phụ sản của các bệnh viện, trung tâm y tế. Là một người mẹ, tôi rất đau lòng khi thấy những gương mặt non tơ đang chờ phá thai. Ấy là còn chưa kể đến những điểm nạo phá thai chui... Tôi nghĩ những quyển sách về giáo dục giới tính thực sự cần thiết để giúp cha mẹ có thể giáo dục con em còn bản thân các em có thể tự học hỏi và định hướng hành vi. Theo tôi, các bậc cha mẹ nên trò chuyện cởi mở với con về giới tính. Đồng thời, mỗi gia đình cũng nên là một thành trì của lòng yêu thương, quan tâm lẫn nhau với nền nếp gia phong để bảo vệ các em khỏi những cạm bẫy luôn chực chờ". Lê Ngọc Mai, học sinh lớp 9, Q.1, TP.HCM: "Lớp em có một số bạn cũng có bồ nên hay cúp học thêm đi chơi nhưng mà ba mẹ của mấy bạn đó hổng biết. Ở nhà, em hỏi gì mẹ em cũng nói lớn lên rồi biết. Bữa trước, kế nhà em có bạn có bầu, mẹ em nói là nên lấy đó làm bài học. Ba em đọc báo thấy nhiều bạn cùng tuổi em nạo phá thai nên giờ ba mẹ em toàn đưa em đến trường rồi đón về. Ba mẹ em nói chỉ cần em ngoan, đến trường rồi về nhà là hổng sao hết". Chị Nguyệt An, buôn bán, có con gái 14 tuổi: "Tôi đi bán về mệt muốn xỉu còn giờ đâu mà trò chuyện. Nói giới tính với con ngại lắm. Vẽ đường chi cho nó chạy. Dạy nó sử dụng bao cao su hay thuốc ngừa thai để nó tự do đi quan hệ à? Tôi chỉ cần giữ chặt con, kiểm soát thời gian của nó, bắt nó học càng nhiều càng tốt, không có thời gian yêu đương nhăng nhít là an toàn rồi!".

Quá ít sách về giới tính

Dạo quanh các nhà sách lớn nhất của TP.HCM, độc giả có thể đếm được hàng trăm đầu sách liên quan đến tâm lý bạn gái, bạn trai, gia đình. Tuy nhiên, tìm kiếm một quyển sách dành riêng cho tuổi vị thành niên, chuyên hẳn về giới tính lại là chuyện khó khăn. Những quyển sách loại này có thể đếm được trên đầu ngón tay. Đa số sách về tâm lý chỉ nói chung chung, ít quyển đề cập trực diện và cung cấp kiến thức về giới tính.

Thực sự cần thiết với các bậc cha mẹ và độc giả vị thành niên là các quyển sách: Gia đình là trên hết (NXB Văn hóa - Thông tin), Ồ, thế mà mình không biết (nằm trong tủ sách Thư viện con gái của NXB Trẻ), Nói với con về giới tính và tình yêu như thế nào? và Những điều con gái ngại hỏi mẹ (NXB Phụ Nữ), Bí ẩn tuổi dậy thì (NXB Trẻ).

Những quyển sách này cung cấp một lượng tương đối kiến thức về giới tính. Những điều con gái ngại hỏi mẹ của Carol Weston giúp trẻ em gái hiểu về thân thể, tình bạn, tình yêu, giới tính, gia đình, giáo dục... Đặc biệt, từ trang 170 đến trang 230, tác giả hướng dẫn tuổi vị thành niên định hướng hành vi tính dục với các câu hỏi: bạn đã sẵn sàng làm chuyện ấy hay không? Bạn có thoải mái khi làm chuyện ấy không? Anh ấy có phải là người có trách nhiệm không? Sử dụng bao cao su như thế nào?... Đây là những vấn đề mà cha mẹ có thể e ngại nói với con nhưng thực sự cần thiết với các em. Bí ẩn tuổi dậy thì của bác sĩ Lê Thúy Tươi tập hợp những kiến thức về cơ thể, bộ phận sinh dục, các hiện tượng sinh lý, giới tính. Ồ thế mà mình không biết trình bày sinh động, dễ hiểu với những chỉ dẫn khá cụ thể về sinh lý, cơ thể nữ giới. Tuy vậy, quyển sách này cũng chưa trực tiếp hướng dẫn điều khiển các hành vi giới tính, để giúp tuổi vị thành niên biết kiềm chế hoặc có cách tốt nhất để hạn chế những hậu quả nếu có xảy ra.

Có thể nói, những quyển sách về giới tính vẫn còn quá ít ỏi so với nhu cầu cần thiết. Cần lắm những quyển sách giáo dục giới tính thực sự hiệu quả để chúng ta sẽ không có những Nancy hay những cô bé, cậu bé nếm trái cấm khi tuổi vừa tròn trăng.

V.N

Bà Quách Thu Nguyệt - Giám đốc NXB Trẻ: Chúng tôi muốn đồng hành cùng các em (Ảnh: H.A) Xung quanh việc thiếu vắng những cuốn sách hay về giới tính, chúng tôi có cuộc trao đổi với bà Quách Thu Nguyệt (ảnh), Giám đốc NXB Trẻ. * Với tư cách là một người mẹ, bà đánh giá thế nào về vai trò của sách giáo dục giới tính đối với trẻ vị thành niên? - Tôi cho rằng những quyển sách như vậy hết sức quan trọng. Khi nhà trường còn chưa cung cấp đủ những kiến thức cần thiết, thầy cô giáo lẫn cha mẹ còn vì tâm lý của người Á Đông mà đâm  ra ngán ngại giải thích với con cái thì những quyển sách tốt là phương tiện tuyệt vời để giúp trẻ hiểu biết. * Với tư cách người đứng đầu một cơ quan xuất bản, bà có sợ rằng dư luận sẽ lên án những quyển sách giáo dục giới tính sẽ góp phần vẽ đường cho hươu chạy không? - Không, hoàn toàn không! Ngày nay, ai trong chúng ta cũng biết, không vẽ thì hươu cũng chạy mà còn có khi chạy vào bụi rậm. Vả lại những quyển sách được biên soạn kỹ càng, có sự tư vấn của các bác sĩ, cung cấp những thông tin về cơ thể, quan hệ giới tính cho các em thực sự cần thiết. Nếu có dư luận phê phán thì tôi nghĩ chẳng qua đó là vì người ta chưa hiểu được tầm quan trọng của việc này mà thôi.  * Theo bà, hiện nay, số lượng và chất lượng sách về giáo dục giới tính đã đáp ứng nhu cầu của tuổi vị thành niên chưa? Sắp tới NXB Trẻ có kế hoạch tiếp tục xuất bản loại sách này không? - Theo tôi, hiện nay, chúng ta chưa đáp ứng tốt nhu cầu sách về giới tính cho các em. Còn cần nhiều hơn nữa. Chúng tôi đã và đang hoàn tất một bộ truyện tranh giáo dục giới tính cho trẻ em, bộ sách này được Đại sứ quán Pháp hỗ trợ và là một bộ sách rất nổi tiếng ở Pháp. Chúng tôi luôn muốn đồng hành cùng các em thiếu niên, để chia sẻ và giúp các em có kiến thức tốt, để không còn những chuyện đau lòng như làm mẹ ở tuổi vị thành niên hay các em nhỏ nạo phá thai dẫn đến hậu quả không được làm mẹ... H.A (thực hiện)